Günlük hayatta en çok canınızı sıkan sorunlardan birinde sıra, topuk ağrısı sebeplerinden bahsedeceğim. Biz de polikliniklerde oldukça fazla sayıda rastlıyoruz. Özellikle pandemi döneminde hareketsiz yaşamın getirmiş olduğu kaslarda zayıflama ve vücut esnekliğindeki azalma sonucu kemiklerimiz dıştan gelen güçlere daha fazla maruz kalır oldu. Bu da kas iskelet sisteminde artan ağrılarla kendini gösterdi.
Okumaktan sıkılanlar için yayınlamış olduğum videodan izleyebilirsiniz.
Topuk ağrısı
7 ana hastalık:
1) Plantar Fasiit
Ayak tabanımızda plantar fasya denilen topuktan tarak kemiklerine uzanan bir bağ yapısıdır. Yük altında kaldığından iltihaplanarak mikro yırtıklar oluşur. Bu size topuğunuzun hemen altında sabah ağrısı olarak kendini hissettirir. Genellikle ilk 15-20 adımda can yakıcı olup sonrasında rahatlama başlar. Zonklayıcı tarzda ağrı ön plandadır. Sonraki zamanlarda bu konuya ve tedavisine değineceğim.
2) Topuk Dikeni (Kalkaneal Spur)
Aslında topuk dikeni birkaç milimetrelik bir çıkıntıdan ibarettir. Yani kendi o kadar büyük değil ama başınızı fena ağrıtıyor biliyorum. Özellikle sabah yataktan kalkarken ilk yarım saat basmada zorluk ve topallama oluyorsa ya da bir yerde belirli bir müddet oturduktan sonra kalktığınızda ağrı ve sendeleme meydana geliyorsa muhtemel topuk dikeniniz var demektir. Alttaki röntgende diken formasyonu görülebilmektedir.
İki milimetre veya daha fazla olan bu diken bazen o kadar büyür ki gerçekten kopabilir/kırılabilir. Ve teknik olarak orada olmaması gereken bir kemiktir aslında fakat toplumun ciddi bir kısmında görülmektedir.
Topuk dikeni için risk faktörleri:
- Yaşlandıkça artar (koruyucu yağ yastıkçıklarının azalmasına bağlı olarak),
- Ne kadar fazla kilolu olursanız yine topuk dikeni olma olasılığınız o kadar artar,
- Plantar fasiit veya Aşil tendiniti gibi ekstra ayak problemleriniz varsa, topuk alt kısmında veya arkasında dikene sahip olma olasılığınız o kadar yüksektir.
- Yine diz, kalça gibi diğer bölgelerde ne kadar artrit (kireçlenme) varsa, topuk dikeni olma olasılığınız o kadar artar.
- Kas dengesizlikleriniz ne kadar fazlaysa (daha önceden yaşanılan bacakta kırık hikayesi) topuk dikeni olma olasılığınız artar.
Öyleyse, topuk dikeni tam olarak nedir, topuk dikeni ayrı bir hastalık değil, diğer hastalıklarla ilgilidir. Bazen tek başına travmaya bağlı olarak meydana gelebileceği gibi (yüksekten topuk düşme ya da direkt darbe) çoğunlukla farklı ayak ya da bacak hastalıklarıyla beraberdir.
3) Aşil tendiniti
Topuk arka kısmına yapışan Aşil tendonunun iltihabı olarak söyleyebilirim. Tendondaki aşırı gerilme kuvveti topuk arkasında dikene neden olabilir. Buna bağlı olarak da kemik çıkıntısı dışardan görülebilir. Ağrılı ve iltihaplı bir durum söz konusudur, yalnız mikrobik bir iltihaptan bahsetmiyoruz konunun antibiyotiklerle ya da mikroplarla ilgisi yok. Topuk arkasında yürümekle artan ve hatta yukarı doğru uzanan bir ağrı söz konusudur. Detayını ve tedavisini yakında anlatacağım takip etmeyi unutmayın.
4) Stres kırıkları
Topuk altında ve arkasında değil de yan taraflarında sıkmakla ağrı hissediyorsanız. Muhtemelen stres kırığınız vardır ya da başlangıç aşamasında olabilir. Tedavisi değişkendir, tanı da genellikle röntgen ve MR kullanıyoruz. Aşağıda hastada xray ve MR görüntülemelerinde rastlanan stres kırık hatlarını görmektesiniz.
5) Yağ dokusu kaybı
Vücudumuzun birçok bölgesinde olduğu gibi ayağımızda da yastıkçık görevini gören birçok yağ dokusu mevcuttur. Darbeleri emer, yumuşak bir yüzey oluşturur ve koruyucudur. Yaşla beraber azalır ve kemik çıkıntıları dışarıyla daha fazla temas eder hale gelir. Bu da sizde ağrı oluşturur. Tabanlık ya da topukluk kullanımı böyle hastalarda fayda sağlayacaktır.
6) Bel fıtığı
Çoğu hastada atlanan sebeplerden biri. Belden çıkan sinilerimiz sağ ve sol bacağımıza kalça arkasından ayak başparmak ucuna gidecek şekilde ilerler. Israrla geçmeyen topuk ağrınızın sebebi mevcut bir bel fıtığı olabileceğini unutmayın. Özellikle ara ara bel ağrısı da yaşayan ve eğilmede zorlukları olan, tutulmalar yaşayan hastalar bu konuya dikkat etsin. Ortopedi, fizik tedavi ve beyin cerrahi hekiminden detaylı bilgileri alabilirsiniz. İlerde bel ağrısı sebeplerine değineceğim bir yazı da paylaşacağım.
7) Baxter sinir sıkışması
Hayatınızda hiç duymadığınıza eminim. Farklı bir topuk ağrısı sebebidir. Muayenede şüphelenmek gerekir. Genellikle topuk dikeni ile karışabilir. Tedavi yöntemleri benzer olsa da kendine has protokolleri de mevcuttur. Topuğunuzun iç yan tarafında basmakla hassasiyet yaratır. Yürümede zorluk ve topallama görülebilir. Daha detayını ve neler yapmamız gerektiğini ilerleyen dönemde youtube kanalımızda anlatmış olacağım.
Tedavi yöntemlerini kabaca sıralayacak olursak:
- İlaçlar (Ağrı kesici ödem dağtıcı)
- Buz uygulaması
- Egzersizler (Derin doku masajı, yumuşak doku mobilizasyonu gibi fizik tedavi teknikleri)
- Enjeksiyonlar (PRP, proloterapi, kortizon)
- Ortezler
- RF ablasyon tedavisi
- ESWT
- TENS
- Cerrahi ve dahası…
Yani gördüğünüz üzere oldukça basit bir hastalıkmış gibi gözüken topuk ağrısı mücadele edilmesi gereken birçok husus içermektedir. Burada ağrının kaynağını doğru tespit etmek hekime düşen görevken geri kalan tüm süreç hastanın çabasına bağlıdır.
Eğer ki “yaz bana bir reçete doktor, geçsin şu hastalık” gibi bir düşünceniz varsa baştan kaybettiniz demektir.
Tüm bu anlattıklarım sizlerin hastalıklar hakkında daha bilinçli olmanız adınadır. Tedavi sürecinizi bir hekim gözetiminde devam ettirmeniz ise doğru olandır.
Eğer ki ben elimden geleni ve üstüme düşeni yapacağım, bu süreçte sebat edeceğim diyorsanız ve gerçekten tedavi olmaya niyetlendiyseniz “topuk ağrısı egzersizleri” yazıma göz atabilirsiniz. Sizlere düşük maliyetli ve pratik düzeyde işe yarayan şeylerden bahsedeceğim.
Sağlıkla kalın…
